İnsülin Yaptığımız Bölgeleri Neden Değiştirmeliyiz?
Tip-1 diyabetle tanıştığımız ilk günden bugüne her zaman vurgulanır; “insülin yapılan bölgeler belirli aralıklarla değiştirilmeli.”
Bölge için bölgeler arası “rotasyonun” tip-1 diyabet yönetimindeki önemi büyük.
Peki neden?
İnsülin, enjeksiyon yaptığımız veya insülin pompa setini taktığımız bölgenin dokusundaki yağ hücrelerinin büyümesine neden olur. Bu durum zamanla insülin yapılan/gönderilen bölgelerde ekstra yağlanma görebileceğimiz anlamına gelir. Bu yağlanmanın fazlası çeşitli sorunlara yol açar ve insülinin normal şekilde emilmesini önler. Bu duruma Lipohipertrofi denir.
İnsülin enjeksiyon, insülin pompası set bölgelerini değiştirmek neden önemlidir?
Aynı yere enjeksiyon yapmak veya pompa setini takmak zamanla o bölgede bazı uyuşmalara yol açar. Aynı yere yapılan enjeksiyon/pompa set takılması zamanla daha rahat ve daha az acı verici olmasının sebebidir. Yağlanma yani lipohipertrofinizin olmasının göstergesidir.
İnsülin her zamanki gibi normal olarak emilemez ve bu da daha yüksek glikoz seviyelerine yol açar. Her zamanki gibi insülin yaparsınız ama şekeriniz de bir türlü yoluna girmez.
Bireylerin alışkanlıkları
Mesela çoğu kişi dışarıda insülin enjeksiyonu yaparken göbek bölgesini sıkça kullanır. Kişi eğer sağ elini kullanıyorsa sürekli göbeğinin sürekli sağına ya da tam tersi solaksa göbeğinin soluna enjeksiyon yapar. Zamanla da kişi; “Aaaa neden göbeğimin bir tarafı normalken diğer tarafı anormal görünüyor?” sorusunu sorabilir.
Ya da insülin pompa setinin kendinin bile gözü önünden olmasını istemeyen bireyler popo ve bel gibi alanları sıkça kullanırlar. Bu da yine kişinin tercihleri sebebiyle bel ve popoda sorunlara yol açabilir.
Peki bu görüntüler ortadan kalkar mı?
Tamamıyla geçmediği biliniyor.
Ancak azaltmak için birkaç ay o bölgeleri kullanmamak en iyisi.
Alınabilecek önlemler?
- İnsülin kalem iğnelerinin birkaç kez kullanımının dahi lipohipertrofiye davet çıkardığı araştırmalarda belirlenmiş. Bu sebeple insülin kalem iğneleri tek sefer kullanılıp atılmalı.
- İnsülin pompa setleri 3-4 günden fazla kullanılmamalı.
- Bölge için ve bölgeler arası rotasyon/değişim yapılmalı.
- Örneğin bacak kullanılıyorsa; bacağın hangi kısmına enjeksiyon yapıldıysa bir sonraki enjeksiyonda o yerin 1-2 parmak uzağına enjeksiyon yapılmalı. Bu pompa set değişimi için de geçerli.
- Veya diğer bir örnek; bir enjeksiyonda/pompa set değişiminde koldan yapılmışken, diğerinde göbeğe geçilebilir.
En iyi insülin emilimi bölgelerini unutmadan sıralarsak;
- Göbek,
- Ardından kollar,
- Uyluklar ve
- Kalçalar/popolardır.
Ancak en iyi buradan emiliyor veya hemşiremiz mutlaka bu insülini buradan yapmamı önerdi diyerek bölge içi/bölgeler arası rotasyonu/değişimi unutmamanız gerekir. Yine de Hangi İnsülin Nereye Yapılır? yazısını da okuma önerisi olarak sunayım 🙂
Yardımcı kaynak: https://beyondtype2.org/change-insulin-sites/
test