Öğünlerde İnsülin Ayarlamalarını Nasıl Yapıyorum?

Geçenlerde Intagram’da bu konuda paylaşım yapmıştım ama kaybolmaması adına burada ve biraz daha detaylı yazmak istedim.

Gün boyunca yoğun karbonhidrat=kh alan biri değilim.

Günün ilk menüsü

Hafta sonu da aynı şekildeyim. Geç kalkıp geç yemek yemeyi tercih ediyorum.

Evden çalıştığım için günün ilk menüsünü 12:00 gibi yiyiyorum.

• Peynir,
• Ceviz,
• Domates ve salatalık.

Bu öğünü eskiden sadece geçici bazalle tolere ederken artık bolus (Yiyeceğim yemek için göndereceğim insülin) +geçici bazalle edebiliyorum.

Bu menüde insülini gönderip hemen yemeye başlıyorum. Beklemiyorum.

Bu saatlerde insülin pompam olan Omnipod’dan 12 gr kh için 1 ünite insülin gidiyor. Bense yukarıda bahsettiğim öğün için 10 gr kh giriyorum (Bolus sihirbazı ne kadar insülin göndereceğini hesaplıyor.) ve geçici bazali 2,5 saatliğine %95 arttırıyorum. Yani o saatlerde, 12:00-14:30 arasında, gitmesi gereken bazal doz bir de %95 artarak gidiyor.

Kahve molası

Akşama kadar da bir kupa sütle yapılmış ev yapımı Latte içiyorum☕️

Bunun için de 20 gr kh için insülin gönderiyorum Omnipod’dan. Geçici bazali de 2 saatliğine %80 oranında arttırıyorum.

Akşam yemeği

Akşam ise benim için kritik saatler. Bu öğünde ne yersem yiyeyim şekeri kontrol altına almak kolay olmuyor. Salatalık yesem de 🙂 Ya da sadece salata yesem de 🙂

Çünkü bizlerde sadece insülin üreten beta hücrelerinde sorun yok. Glikoz salınımında da sorun var. Uzun süreli açlıklardan veya kh az öğünlerden sonra karaciğer umarsızca şeker salgılayabiliyor. Hal böyle olunca da yaptığımız insülinle hem yemekten dolayı yükselecek hem de umarsızca salgılanabilen şekeri regüle etmeye çalışıyoruz.

Gün boyu az karbonhidratlı beslenmem sebebiyle de akşam için kh/insülin oranım 8 gr kh için 1 ünite.

Akşam menüsü ne olursa olsun insülini yemekten 15-20 dk önce mutlaka gönderiyorum. Ki yemek sebebiyle yükselen şekerin hızını insülinin çalışma hızı yakalasın. Hep vurgu yapıyorum ama şu an kullandığımız hızlı etkili insülinler yapıldıktan 15-20 dakika sonra çalışmaya başlıyor. Herhangi bir özel durumunuz yoksa (Mide boşalması ve sindirim gibi konularda.) hızlı etkili insülini yemekten 15-20 dakika önce yapmak şekerin gereksiz pik yapmasını önler.

Akşam yemeğinde her zamanki gibi geçici bazali de 2,5-3 saatliğine %95, %80 veya %70 arttırıyorum. Ki şekerle sadece bolusla değil azar azar giden bazalle de mücadele edebileyim☺️

Akşam yemeği menülerim;

• Domates veya mercimek çorbası, salata, ayran, kuru veya füme et
• Domates veya mercimek çorbası, fırında kaşarlı mantar veya brokoli, karnabahar,
• Domates veya mercimek çorbası, kuru veya füme et gibi şeyler oluyor.
• Arada içli köfte, mantı, balık veya hamburger de oluyor elbette☺️

En önemli destekçim gördüğünüz gibi geçici bazal. Şekerin gidişatına göre de iptal veya yeniden düzenleme yapılabildiğinden ben insülin pompasının bu özelliğinden çok yararlanıyorum☺️ Bazı insülin pompa kullanıcıları yayma bolus da yapabiliyor. Ama bendeki alışkanlık geçici bazalda.

Geçici bazali ne tarz öğünlerde uyguluyorum?

👉Yoğun karbonhidrat alımının olmadığı öğünlerde mutlaka kullanıyorum. Direkt insülin gönderince şeker düşme eğiliminde olurken geçici bazal veya yayma bolusla bu olası sorun baya baya azalıyor.

Peki neden?

Geçici bazal veya yayma bolus kaç saatliğine ve ne kadar miktar ayarlanmışsa doz bolus gibi direkt gitmiyor. Belirlenen süre boyunca azar azar gidiyor. Aynı zamanda şekerin gidişatına göre de iptal edilebilir veya doz+süre yeniden hesaplanabilir. Bolus olarak direkt gönderirsek şeker gereksiz yere düşme eğilimine girebilir. Ki bende oluyor.

👉Glisemik indeks ve yükü fazla öğünlerde de direkt gönderilen insüline yardımcı destek oluyor.

👉Yağlı, proteinli veya yağlı+proteinli öğünlerde şeker bildiğimiz gibi 3-4 saat sonra yükseliyor. Bu yüksekliği önlemek adına da faydalı bir seçenek.

✏️✏️✏️ Kalem insülinle bunu yapmak mümkün mü?✏️✏️✏️ 

İnsülin pompası kadar mümkün olmasa da insülin kalemi ile de ufak dokunuşlar yapılabilir.

Kalem insülin kullandığım dönemde de yukarıda bahsettiğim menü tiplerinden glisemik indeksi ve yükü yüksek veya yağlı, proteinli veya yağlı+proteinli öğünlerde alınan karbonhidrata göre insülini direkt yapıp, 90 dakika sonra da yaptığım o dozun %20sini hesaplayıp o miktarı da kalemle yapıyordum. Küsuratlı doz çıkarsa da yukarı yuvarlıyordum.

Örnek; 5 ünite yaptığım böyle bir öğün için 5 üniteyi direkt gönderiyorum. 5 ünitenin %20si 1 ünite. 1 üniteyi de 90 dakika sonra yapıyorum.

Yoğun karbonhidrat alımının olmadığı öğünlerdeyse; 0,5 veya 1 ünite gibi düşük bir doz yapıp 90 dakika sonra da şekerin gidişatına göre yine 0,5 veya 1 ünite gibi dozla araya giriyordum.

Bu 90 dakikanın önemi ise şu;

Hızlı etkili insülinler yapıldıktan 90 dk sonra max etkiyi gösterir.

İlk doz max etkiyi gösterdikten sonra 90. dakikada tekrar yapılan insülin de yine bi 90 dk sonra etki gösterir ve bu da ilk yapılan insülinden 3 saat sonradır. Hem iki insülinin etkisi de max etkiyle çakışmamış olur hem de ikinci yapılan insülinle şekerin olası yüksek gidişatını bi nebze de önlemiş oluruz.

Örnek;

• 12:00’da 5 ünite gönderdik.
• Bu 5 ünitenin max etkisi 13:30’da olacak.
• 13:30’da 1 unite daha yaptım.
• Bu 1 ünitenin max etkisi de 15:00’da olacak.
• Böylece 12:00’da yaptığım insülinin üzerinden de 3 saat geçmiş oldu. Ve bu insülinin etkisi artık bitmek üzere.
• 13:30’da yaptığımın etkisi de 16:30 gibi bitmeye başlayacak.
• Böylece her iki dozun etkileri çakışmayacak hem de geç yükselecek şekeri böylece kontrol altına alabileceğim.

Sonuç olarak; tip-1 diyabeti ve elimizdeki araçları ne kadar iyi bilir ve kullanırsak iyi tip-1 diyabet yönetimi mümkün👊👊