İnsan Kök Hücreleriyle Yapılan Yeni Araştırma Tip-1 Diyabetli Fareleri Hızla İyileştiriyor

İnsan Kök Hücreleriyle Yapılan Yeni Araştırma Tip-1 Diyabetli Fareleri Hızla İyileştiriyor

Kök hücrelerle yapılan araştırmalar gerçekten umut vaadetmeye devam ediyor.

Bunlardan yenisi Washington Üniversitesi’nden biyomedikal mühendisi Jeffrey R. Millman’ın çalışması.

Bu araştırma çalışmasında; insan kök hücrelerini, insülin üreten hücrelere dönüştürmek için yeni bir teknik üzerinde çalışılıyor. Farelerde yapılan bu deneyde elde edilen sonuçlar insanlarda da başarıyla sonuçlanırsa, tip-1 diyabetin gelecekteki tedavileri için umut vaat edebilir.

Araştırmacılar insan pluripotent kök hücrelerini (hPSC’ler) insülin salgılayan pankreatik beta hücrelerine dönüştürmenin yeni bir yolunu buldular.

İnsan pluripotent kök hücreleri nedir?

Sürekli kendine yenileyebilme ve vücuttaki tüm hücrelere farklılaşabilme potansiyeli olan insan embriyonik kök hücreleridir.

İnsan kök hücresini insülin üreten bir beta hücresine (veya bir nöron veya kalp hücresine) dönüştürmeye çalışırken en yaygın sorunlardan biri istenmeyen diğer hücrelerin de üretilmesi.

Bu “istenmeyen” veya “hedef dışı” hücrelerin implante edilmesinin herhangi bir zararı elbette bulunmuyor. Ancak Millman, fazlaca “hedef dışı” hücrenin oluşmasının terapötik olarak faydalı hücrelerin sayısını azalttığını açıkladı.

Ne kadar çok “hedef dışı” hücre elde edilirse, o kadar az terapötik (terapötik: En fazla yararı sağlamak için gerek duyulan miktarı ifade eder.) olarak alakalı hücre olur.

Tip-1 diyabetli bir kişiyi tedavi etmek içinse yaklaşık bir milyar beta hücresine ihtiyaç duyulmakta. Üretilen bu beta hücrelerinin dörtte biri “hedef dışı” hücrelerden olursa tip-1 diyabeti iyileştirmek de %25 oranında zorlaşmakta.

İşte araştırmalacılar “hedef dışı” hücreleri azaltarak başarılı sonuca ulaştıklarını farelerde tespit etmiş oldu.

Hücre-biyomateryal etkileşimlerinin ve aktin hücre iskeletinin desteği ile beta hücrelerinin üretimi esnasındaki bu “hedef dışı” hücrelerin oluşumu sürecin manipüle edilmesi ile azaltılıyor ve hatta hiç oluşmaması sağlanıyor. Yani bu manipülasyon ile insülin üreten beta hücreleri fazlalaştırılıyor.

Bu süreçteki en önemli oyuncu “aktin hücre iskeleti”. Aktin, hücre hareketlerinde önemli bir moleküldür. Aktin filamentlerinin belirli bir yöne doğru polimerleşmesi hücrenin o yöne doğru yalancı ayaklarını uzatabilmesini ve hareketini sağlar. Aktin’in bu bağlantıları iyi yapabilme yeteneği sayesinde, insülin üreten hücrelerin üretimi daha verimli sağlanırken, kök hücre tedavilerinin geleceği için de umut vaadetmekte.

Yapılan bu çalışmada tip-1 diyabetli olan farelerin 1 yıldan fazla insülin üretimi yapabildiği sonucuna ulaşıldı.

Hepsi bu kadar değil elbette.

Aynı sito-iskelet manipülasyonları; karaciğer, yemek borusu, mide ve bağırsak hücreleri de dahil olmak üzere diğer hücre türlerinin farklılaşmasını daha iyi kontrol etme potansiyeli gösterdi. Böylece bu tekniğin sadece tip-1 diyabet için değil, diğer patolojiler için de kök hücre tedavilerine ışık olabileceği belirlendi.

Yararlanılan kaynaklar

https://www.sciencealert.com/new-experiment-with-human-stem-cells-ends-up-rapidly-curing-mice-of-diabetes

https://www.medicalnewstoday.com/articles/type-1-diabetes-cured-in-mice-using-stem-cells