Türkiye’de Tip-1 Diyabetli Olmak

Türkiye’de Tip-1 Diyabetli Olmak

Aslında Türkiye’de kronik/süregelen bir yaşam şekline sahip olmak asıl sıkıntı.

Yaklaşık 15 yılımı tip-1 diyabetle birlikte yaşayan bir birey olarak hem öncü hem de bir tip-1 diyabetli olarak çoğu sıkıntılarını yaşıyorum.

90’lı yıllarda tip-1 diyabeti yaşamadım. Ama her dönemin kendine özgü sıkıntıları olsa da ben 2000’li yıllarda yaşadığımız sıkıntıları ve Türkiye’de Tip-1 Diyabetli Olmayı anlatacağım.

Örneğin 2010 yılında SGK strip yani şeker ölçüm çubuklarının geri ödemesini indirdiğinde asıl darbeyi yemiştik. İşte o zamanlar Uzakdoğu markaları daha revaçta olmaya başlamıştı. Bu markalar daha da gündem olunca tip-1 diyabetli birey şeker ölçümü yapıyor ama gerçekten doğru sonuç mu değil mi farkında bile değildi. Strip geri ödeme desteğinin düşürülmesi, 3 ayda 1 kez yazdırabildiğimiz strip kutu sayısının da azalması ise sorunlara sorun eklemişti.

2012 yılı gibi de insülin pompası daha bilinir, daha gündem konusu olmaya başlamıştı. Bu sefer sorunlarımıza insülin pompasını satın almak gibi bir endişe eklenmişti. İnsanlar almak istiyor ama SGK geri ödeme desteği hem pompa hem de sarf malzemelerinde oldukça azdı. Heleki sensörlü insülin pompası almak. Ben sadece hayal etmiştim 🙂 Sene 2006 idi galiba. 11.500 TL gibi bir maliyeti vardı sensörlü insülin pompasının. O zamanki mali gücüm 11.500 TL’lik bir insülin pompasını almayı bırakın sürekli sarf malzemeleri olan set, rezervuar ve sensörlerinin maliyetini karşılamaya yetmezdi. Yetmedi de.

O dönemlerde sosyal medyanın bilinirliği ve kullanımı da arttı. Dünya’da zaten ciddi bir sanallaşma söz konusu ve birkaç tıkla bir yerlere ses duyurmaya başlıyorduk. Ve insanlar bireysel güçlerinin ve birlikte olmanın da farkına vardı. SGK ve Sağlık Bakanlığı gibi kurumlarla görüşmeler de ciddi anlamda artmıştı. Ve bu görüşmeler halen de devam etmekte.

Hatta yeni diyabet teknolojilerinin Türkiye’ye gelmesi için de çabalar sarfedildi. Yeri geldi ağzımızın suyu aktı. “Keşke bizim olsa.” dedik 🙂

Sonra sürekli glükoz ölçümleri, uzaktan takip sistemleri gibi birçok teknolojik gelişme de bizlerin hayatına girmeye başladı. Ki yıllardır Türkiye’de sensör geri ödemeleri yapılmamakta. Bunların da geri ödeme mücadelesi verildi ve verilmeye devam ediliyor ama bir sonuca ulaşılır mı bilemiyorum.

Bu süre içinde de tip-1 diyabetimizi maddi endişeler, ülkedeki olaylar, iş stresi, toplumsal endişeler, okul hayatında yaşanılan sıkıntılar ve engeller, sosyal hayattaki problemler gibi çoğu zorlukla yönetmeye çalıştık. Mesela okul çağındaki çocuklarımız okula kabul edilmedi. Kabul edilse bile insülin enjeksiyonu yapmak için uygun yer ayarlanmadı. Eğitmenler ‘Ben sınıfımda diyabetli çocuk istemiyorum.’ dahi diyebildi. Aynı zamanda işe girerken bile “diyabetli olduğumuzu söyleyelim mi, söylemeyelim mi?” endişelerimiz oldu. Ve yeri geldiğinde sakladık. Ya da iş yerinde stresli anlar yaşadığımızda ‘Sen zaten şeker hastasısın.’ gibi cümleler duyduk.

Ve yakın bir zamanda bizlerin hayat tutunmasını sağlayan insülin hormonundan fiyat farkı çıkmaya başladığını gördük. Yıllardır kullandığımız Lantus’tan kutu başına 7,5 TL fark ciddi bir fark.

Yani kısaca tip-1 diyabetli hayatımızın her anında ek çabalar sarfettik. Aslında önemli olan tip-1 diyabet yönetimimizi daha iyi yapmaktı, HbA1c değerimizi hedefte tutmaktı ama!

Sonuç olarak;

• Her tip-1 diyabet teknolojisinin olmadığı,
• SGK’nın strip, glükometre, insülin pompası sarf malzeleri gibi bizler için önemli olan malzemelerin geri ödemesini yapmadığı,
• Özellikle yetişkin tip-1 diyabetlilerin sınırlı sayıda strip alabildiği,
• Sensör geri ödemesinin olmadığı,
• Her diyabetli bireyin sağlam bir endokrin ekibe ulaşamadığı,
• Çocuk endokrin uzmanı sayısının az olduğu ülkemizde diyabetli çocukların Çocuk Endokrin Uzmanı bulmadaki zorluklarının olduğu,
• İş, özel, okul ve sosyal hayatımızın çoğu anında ayrıştırmaları yaşadığımız bir ülkede yaşıyoruz.

Ya herkes bu durumun farkında ya da herkes 3 maymunu oynuyor. Bunun sebebini bilemeyiz ama umarım bir gün bu endişelerimizin olmadığı, her şeyin düzeldiği günleri görürüz. Ama şu an için bu çok yakın bir gelecekte görünmüyor gibi 🙁