Tip-1 diyabet yönetimi teknolojinin ilerlemesiyle büyük bir dönüşüm geçirdi. Sürekli Glikoz Monitörleri (CGM) ve insülin pompalarının entegrasyonu sayesinde kan şekeri yönetimi artık daha otomatik ve kullanıcı dostu hale geldi.
Sizlerle birkaç gün önce https://practicaldiabetic.com/2024/09/22/looping-automated-insulin-delivery-does-it-work-commercial-vs-open-source-affordability-and-how-professionals-can-support-the-lived-experience/ linkinde paylaşılan bir çalışmayı paylaşacağım.
Looping olarak da bilinen Otomatik İnsülin Dağıtım (AID=Automated Insulin Delivery) sistemlerinin etkinliği, açık kaynak ve ticari sistemlerin karşılaştırması, uygunluk durumları ve sağlık profesyonellerinin bu süreçteki rolü ele alınmış.
Açık Kaynak ve Ticari Sistemler
Açık Kaynak Sistemler:
- Android APS: OpenAPS tabanlı, Android telefonlar için geliştirilmiş bir looping sistemi.
- iAPS: OpenAPS tabanlı, Apple cihazlar için bir looping sistemi.
- Trio: iAPS’in farklı bir versiyonu.
- Loop: OpenAPS’ten esinlenerek tamamen bağımsız olarak geliştirilmiş bir Apple tabanlı sistem.
İnsülin Pompaları, Glikoz Sensörleri ve Diğer Teknolojilerin Uyumluluk Tablosu
Aşağıda, farklı insülin pompaları, glikoz sensörleri ve diğer diyabet teknolojilerinin uyumluluk durumlarını gösteren bir tablo bulunmaktadır:
| İnsülin Pompası | Uyumlu Glikoz Sensörleri | Açık Kaynak Sistemlerle Uyumluluk | Ticari Sistemlerle Uyumluluk |
|---|---|---|---|
| Medtronic 670G/780G | Guardian Sensor 3/4 | Hayır | Evet (Medtronic’in kendi sistemleriyle) |
| Tandem t
X2 |
Dexcom G6 | Kısmen (Nightscout ile) | Evet (Control-IQ ile) |
| Omnipod Eros/DASH | Dexcom G6, Libre 2 | Evet (Loop, AndroidAPS ile) | Hayır |
| YpsoPump | Dexcom G6 | Evet (AndroidAPS, CamAPS FX ile) | Evet (CamAPS FX ile) |
| Accu-Chek Combo | Çoğunlukla uyumsuz | Evet (AndroidAPS ile) | Hayır |
| Dana RS | Dexcom G6, Libre 2 | Evet (AndroidAPS ile) | Hayır |
Notlar:
- Medtronic Pompaları: Medtronic’in 670G ve 780G modelleri sadece Medtronic’in kendi Guardian sensörleriyle uyumludur ve kendi kapalı döngü sistemlerini kullanırlar.
- Tandem t
- X2: Bu pompa Dexcom G6 sensörüyle uyumludur ve Control-IQ adı verilen kapalı döngü sistemiyle çalışır. Açık kaynaklı sistemlerle uyumluluğu sınırlıdır.
- Omnipod Pompaları:
- Eros ve DASH Modelleri: Açık kaynaklı sistemler olan Loop ve AndroidAPS ile uyumludur. Bu sayede Dexcom G6 ve Abbott Libre 2 gibi sensörlerle kullanılabilir.
- Omnipod 5: Ticari olarak kapalı döngü özelliği sunar ve Dexcom G6 ile uyumludur. Ancak bu modelin bölgenizde mevcut olup olmadığını kontrol etmek önemlidir.
- YpsoPump: Dexcom G6 ile uyumludur ve CamAPS FX yazılımı sayesinde kapalı döngü sistemi olarak kullanılabilir. Ayrıca AndroidAPS ile de çalışabilir.
- Accu-Chek Combo: Eski bir model olmasına rağmen, AndroidAPS ile uyumlu hale getirilebilir.
- Dana RS: Açık kaynaklı sistemlerle tam uyumludur ve farklı sensörlerle kullanılabilir.
Loop Uygulamasıyla Uyumlu İnsülin Pompaları ve Glikoz Sensörlerinin Özeti
Loop ve diğer açık kaynaklı diyabet yönetim sistemleriyle uyumlu olan insülin pompaları ve glikoz sensörleri hakkında detaylı bilgiler aşağıdaki tabloda bulunmaktadır.
1. Loop ile Uyumlu İnsülin Pompaları
| Pompa Modeli | Uyumluluk Durumu | Notlar |
|---|---|---|
| Medtronic Minimed Revel (x23) | Evet | 523, 723 modelleri; hem ABD hem de uluslararası versiyonlar. |
| Medtronic Minimed x22 | Evet | 512, 712, 522, 722 modelleri. |
| Medtronic Minimed x15 | Evet | Daha eski modeller; 515, 715. |
| Omnipod Eros (Gen 1) | Evet | Eski tip Omnipod; PDM’nin seri numarası ilk iki hanesi “11” ile başlar. |
| RileyLink Destekli Pompalar | Evet | Loop uygulamasının çalışması için bir RileyLink veya benzeri bir cihaz gereklidir. |
| Omnipod DASH | Hayır (Loop ile) | Ancak, farklı bir açık kaynaklı uygulama olan “Loop OmniPod DASH” ile uyumludur. |
| Medtronic 600/700 Serisi | Hayır | 630G, 640G, 670G, 770G gibi modeller şu anda Loop ile uyumlu değildir. |
| Tandem Pompaları | Hayır | Tandem pompaları Loop ile uyumlu değildir. |
| YpsoPump | Hayır | Loop ile uyumlu değildir, ancak diğer bazı açık kaynaklı sistemlerle çalışabilir. |
Not: Medtronic pompalarının Loop ile uyumlu olması için belirli yazılım versiyonlarına sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca, pompaların “RF” iletişim yeteneğine sahip olması önemlidir.
2. Loop ile Uyumlu Glikoz Sensörleri
| CGM Cihazı | Uyumluluk Durumu | Notlar |
|---|---|---|
| Dexcom G4 | Evet | G4 alıcısı ve belirli yazılımlar ile uyumludur. |
| Dexcom G5 | Evet | iOS cihazları ile doğrudan iletişim kurabilir. |
| Dexcom G6 | Evet | Doğrudan iOS cihazları ile çalışır. |
| Abbott FreeStyle Libre 2 | Evet (Ek Transmitter ile) | Libre 2 sensörü, BlueCon veya MiaoMiao gibi bir cihazla Loop ile kullanılabilir. |
| Eversense CGM | Hayır | Loop ile uyumlu değildir. |
| Medtronic Enlite ve Guardian | Hayır | Loop ile doğrudan uyumlu değildir. |
Not: Libre sensörlerini Loop ile kullanmak için, sensörden verileri Bluetooth üzerinden iletebilen ek bir cihaz (transmitter) gereklidir.
3. Özet ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- RileyLink ve Benzeri Cihazlar: Loop uygulamasının bazı insülin pompalarıyla iletişim kurabilmesi için bir ara cihaza ihtiyaç vardır. RileyLink, OrangeLink veya EmaLink gibi cihazlar bu amaçla kullanılır.
- Yazılım Gereksinimleri: Loop uygulamasını kullanmak için Xcode veya benzeri bir geliştirme ortamı ile uygulamayı derlemek gerekebilir.
- Güncel Bilgi İçin Kaynaklar:
- Loop ve Öğren (Loop and Learn): https://www.loopnlearn.org/sl-pump-cgm/ Bu sitede, uyumlu pompalar ve CGM’ler hakkında detaylı bilgi bulunmaktadır.
- Loop Dokümanları: https://loopkit.github.io/loopdocs/build/pump/#medtronic-pump-model ve https://loopkit.github.io/loopdocs/build/cgm/#libre-cgm adreslerinde, Loop ile uyumlu cihazlar ve kurulum rehberleri yer almaktadır.
Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Açık Kaynak Sistemler | Ticari Sistemler |
|---|---|---|
| Geliştirme | Kullanıcı tarafından derlenir ve yapılandırılır | Üretici firma tarafından hazır sunulur |
| Kod Erişimi | Kaynak kodu incelenebilir ve özelleştirilebilir | Kapalı kaynaklı, ticari sır niteliğinde |
| Esneklik | Yüksek düzeyde özelleştirme imkanı | Sınırlı özelleştirme seçenekleri |
| Onay Durumu | Resmi makamlarca onaylı değil | Resmi makamlar (ör. TGA) tarafından onaylı |
| Güncellemeler | Topluluk tarafından hızlı bir şekilde uygulanır | Resmi onay süreçlerine tabidir |
| Destek | Kullanıcı toplulukları aracılığıyla | Üretici firma ve yetkili distribütörler tarafından |
AID Sistemleri İşe Yarıyor mu?
AID sistemleri, kan şekeri yönetiminde önemli iyileşmeler sağlar. Uluslararası araştırmalar, bu sistemleri kullanan kişilerin hedef aralıkta (70-180 mg/dL) %70’in üzerinde zaman geçirdiğini göstermektedir.
Bu sistemlerin ne kadar iyi çalıştığına gelince; artık elimizde bunların etkili olduğunu ve klinik açıdan diğer tüm alternatiflerden daha iyi performans gösterdiğini gösteren güçlü kanıtlar var. Örneğin; Medtronic sisteminin dünyanın farklı bölgelerinde hedef aralıkta (70-180 mg/dL) kalma süreleri yukarıdaki görselde görünmektedir. Görüldüğü gibi genellikle en az %70 oranında hedef aralıkta kalınıyor ve çok az düşük şeker seviyeleri yaşanıyor. Bu sonuçlar, çeşitli AID sistemleri arasında tutarlıdır ve daha önce belirtildiği gibi, ilaçlar ve diyet gibi ek tedavilerin kullanılmasıyla daha da iyi sonuçlar elde etmeyi engellemiyor.
Avantajlar ve Sınırlamalar
Avantajlar:
- Otomatik Yönetim: Kan şekeri düzeylerini otomatik olarak ayarlar, gece ve gündüz sürekli kontrol sağlar.
- Yaşam Kalitesinde Artış: Manuel müdahale ihtiyacını azaltır, günlük hayatı kolaylaştırır.
- Esneklik: Diyet ve egzersiz rutinlerine uyum sağlar, farklı yaşam tarzlarına uygunluk sunar.
Sınırlamalar:
- Öğün Bolusu Gerekliliği: Yüksek karbonhidratlı öğünler için hala manuel bolus yapılması gerekebilir.
- Egzersiz Yönetimi: Fiziksel aktivite sırasında ek önlemler alınması gerekebilir.
- Teknolojiye Bağımlılık: Cihazların ve sensörlerin düzenli olarak izlenmesi ve bakımı gereklidir.
- Maliyet: Özellikle ticari sistemlerin maliyeti yüksek olabilir.
Doğru Sistemi Seçmek İçin Dikkate Alınması Gereken Faktörler
- Mevcudiyet: Seçilen pompa, CGM ve diğer ekipmanların bölgede bulunabilirliği.
- Erişilebilirlik: Cihazların kullanıcıya uygunluğu (örn. kullanım kolaylığı, ekran okunabilirliği).
- Uyarlanabilirlik: Sistemlerin özelleştirilebilirlik düzeyi ve kullanıcı ihtiyaçlarına göre ayarlanabilirliği.
- Uygunluk: Maliyet ve ekonomik faktörler.
Sağlık Profesyonellerinin Rolü
Sağlık profesyonelleri, AID sistemleri konusunda hastalarına rehberlik etmede kritik bir rol oynar. Açık kaynaklı sistemler resmi olarak onaylanmamış olsa da, bu teknolojileri kullanan bireylere destek olmak önemlidir.
Öneriler
- Bilgi Edinme: AID sistemleri hakkında güncel ve detaylı bilgiye sahip olmak.
- Tarafsız Rehberlik: Kullanıcıların ihtiyaçlarına ve tercihlerine saygı duyarak en uygun seçenekleri sunmak.
- Uluslararası Kılavuzları Takip Etme: Dünya genelindeki rehberler ve konsensüs raporlarından faydalanmak.
Sonuç
Otomatik İnsülin Dağıtım sistemleri diyabet yönetiminde önemli avantajlar sunar ve kullanıcılara daha fazla kontrol ve yaşam kalitesi sağlar. Klinik veriler bu sistemlerin etkinliğini ve diğer alternatiflere göre üstünlüğünü göstermektedir. Açık kaynak ve ticari seçenekler farklı ihtiyaçlara ve tercihlere hitap eder. Doğru sistemin seçimi bireysel faktörlere bağlıdır ve sağlık profesyonellerinin desteği bu süreçte büyük önem taşır.
Yardımcı kaynaklar
