23andMe ve Tip1 Diyabetin (T1D) Genetik Riski

Kendinize hiç sordunuz mu, ‘’Nasıl Tip1 Diyabet hastası oldum?’’ diye. Ben  26 yaşımda T1D ile yaşıyorken defalarca bu soruyu sordum. Bilinen bir çok faktör ve bulabildiğim üniversite istatistik sınıf projelerini baz alarak T1D’in gelişme şans yüzdesini hesaplamaya çalıştım. Bulduklarımdan asla emin olamadım, bu yüzden sorduğum soru hala yanıtsız durumda.

Orta okuldan beri tanıdığım arkadaşım Ryan, yetişkinliğinde T1D’i ortaya çıktı.( https://myglu.org/articles/my-diagnosis-ryan-s-story) Bu bir soruydu ve bu cevabı bulmaya da kararlıydı. Bu yüzden Ryan, DNA’sı aradığı cevaba sahip mi değil mi diye görmek için 23andMe’ye üye oldu. Bu da Ryan’ın ne söylediği: ‘’Diyabet teşhisim konulduğunda 26 yaşındaydım, tabi bu durum bir çok soruyu da beraberinde getirdi. Yani anlayacağın, ‘’neden ben?’’ Tamam kabul ediyorum nesiller boyu  ailemin her iki tarafında da bu rahatsızlık vardı, fakat ‘’neden ben?’’ 3 erkek kardeşim ve bir çok kuzenim var, yani neden sadece bende çıktı bu hastalık? Birkaç yıl böyle gitti ve sonunda diyabetimin yönetimini ele aldım. Çünkü ‘’neden ben?’’ gibi sorular bir anlam ifade etmiyordu. Sonra 23andMe’yi keşfettim ve test yaptırmak gerçekten çok heyecan vericiydi. Soy ağacım açısından çok karmaşık bir aileden geliyorum ve düşündüm ki genlerimin ne söyleyeceği çok ilginç olacak. Fakat sonra gördüm ki,  o dönemlerde 23andMe sağlık sonuçlarına sahip.(23andMe halihazırda FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi ) ile sonuçları geri almak için savaş halindeler.)  23andMe’ye kendim hakkımda hiçbir bilgi vermedim, sadece tükürük verdim ve benim tip 1 diyabetli genlerimi görebilirler mi diye çok meraklandım.

Ve sonuçlarım şu şekilde geri geldi:

Çok yüksek!. Normal sınır %1 iken, benimki %6,3’tü, yani genlerime göre şeker hastası olma olasılığım normalden 6 kat daha fazla. Yani sanırım senin neden diyabet olduğun, tüm genlerinin üzerinde yazılı.

Ryan’nın tip 1 diyabetinin gelişimi için yüksek genetik risk faktörlerini gördükten sonra benim de ilgimi çekti. Belki sonunda ben de neden tip 1 diyabet olduğumuRyan’ın öğrendiği gibi bilebilirdim. Sonra ben de kendi 23andMe testinin siparişini verdim, küçük bir tüpe tükürüğümü koydum ve bir DNA laboratuvarına gönderip sonuçları bekledim. Sonuçları görmek için sabırsızlanıyordum, Ryan ile aynı sonuçlara sahip olursak ortak bir noktamız olacaktı; fakat bu aynı durum değildi.

Tip 1 diyabet için genetik risk faktörüm şöyleydi:

Beklediğim sonucun bu olduğunu söyleyemem. Genetik tip 1 diyabet riskim genel insanlarla aynı seviyedeydi. Bu beni daha öncekinden daha çok soruyla baş başa bıraktı. Ryan’la aynı çevreye sahip değiliz. Benim diyabetle olan bağım neydi? Çevresel faktörler miydi? Dürüstçe söyleyebilirim ki bilmiyorum. Tekrar başa dönmüş gibi hissettim.

İlk başta kötü haber olduğunu düşündüğümden dolayı(Tip 1 diyabet olma olasılığını bilmiyorken) kötü bir haberdi; fakat aslında iyi bir haberdi. Ryan ile görüştüm, sonuçlarımı gösterdim o da DNA sonuçlarımı görmek için çok heyecanlıydı. Tip 1 diyabete yakalanma genetik risk faktörlerimi paylaştıktan sonra biraz duraksadı ve şöyle dedi, ‘’Bill bu aslında gerçekten iyi bir şey! Belki de bunun anlamı senin çocuklarına geçme ihtimali olan Tip 1 diyabet genin yok demektir!’’

Bunu daha önce hiç düşünmemiştim. Belki de Ryan haklıydı. bu iyi bir şeydi, belki de duyulabilecek en iyi şeydi.

Şunu söylemeliyim ki bu genetik testin hassasiyeti tartışılabilir ve tartışılabilir olsun olmasın bu bilginin  tıbbi sebepler için kullanılabilir olması sorgulanmalıdır. Bu çok fazla deneyimi olmayan veya sadece benim doktorum için böyle olan yeni bir teknoloji. Aslında sonuçtan memnunum, ben ve Ryan kellik genine sahip değiliz!

23andMe tip 1 diyabet gelişimi için güçlü bir genetik korelasyon belirtiyor. Durum: ‘’Tip 1 diyabetin kalıtsallığının %72-88 olduğu tahmin ediliyor. Bunun anlamı genetik risk faktörünün, çevresel faktörlerden daha çok olduğudur.’’ Bu sonuca 2 çalışma baz alınarak varılmıştır:

Hyttinen et al.(2003).’’Tip 1 diyabete genetik yatkınlık ve 22,650 Finlandiyalı ikiz gençler arasında hastalığın başlangıç yaşı: tüm ülke çapında takip edilebilecek çalışma.’’ Diyabet 52(4):1052-5.

Kyvit et al.(1995). ‘’Ünsüline bağımlı diyabet uyum oranı: Genç Danimarkalı ikiz genç nüfusu çalışmaya baz alınmıştır.’’ BMJ311(7010):913-7.

Buna karşılık, T1D Discover tool on Glu ‘yu kullandım ve avil veya genişlemiş tip 1 diyabet aile üyelerini taradım ve sonuçlar gösterdi ki 25,210’da 9,268 veya %36,76 bu kriterleri karşılıyor.

23andMe tip 1 diyabet risk faktöründen nasıl emin olabilir?  4 üzerinden en yüksek puanlarını verdiler.

Riskimizi nasıl saptadılar?

Majör histokompatibilite kompleksi olarak bilinen ‘’HLA bölgesi’’ aynı zamanda tip 1 diyabet ve diğer otoimmün hastalıklar için birincil bölgedir. SNP(tek nükleotid polimorfizmleri) burada şimdiye kadarki yapılan en büyük tip 1 diyabet çalışmalarından biridir.

Hiç DNA testini yaptırıp, tip 1 diyabet genetik risk faktörünü görmeyi düşündün mü? Eğer çoktan yaptıysan, sonuçlarında ilginç bir şeyler bulabildin mi?

Not: 2007 Wellcome Trust bildirimine göre Tip1 diyabet ve SNP rs9272346 arasında güçlü bir bağ olduğu rapor edildi.

Tip1 diyabet ile de kuvvetli bir şekilde alakalı olan SNP rs 9273363 dışındakiler bizim kalite kontrol prosesimizde rs9272346 güvenilmez olarak isimlendirildi.

Takip edilen/ taglanan SNPs ve geleneksel bir şekilde  belirlenen HLA haplotipler arasında özellikle birbirine bağlanan modeller, Tip1 diyabet ve SNP rs 9272346, HLA bölgesinde olsa da, hala çözümleniyorlar.

İngiltere’den alınan örneklerde SNP ve Tip1 diyabetleri arasındaki bağ Avrupali (irki) tarafindan da bu dataya bagli olarak kabul edilir olarak rapor edildi.

Bağ henuz Asya ve Afrika ırkı üzerinde arastirilmamıştir.

—Bill Woods–GluBill

Çeviri: DiyabetimBen.com Çeviri Ekibinden Caner Kabala, Kaynak:  https://myglu.org/articles/23andme-and-the-genetic-risk-of-t1d