Tip-1 diyabet tedavisinin olmazsa olmazı, hepimizin bildiği gibi, her zaman insülin olmuştur.
Ancak son yıllarda bilim dünyası, insülinin yanında “destek” verebilecek ilaçları da araştırıyor. Özellikle hipoglisemi riskini azaltan ve kan şekeri dalgalanmalarını azaltan tedavileri.
Bu arayışın en dikkat çekici sonuçlarından biri Cadisegliatin (geliştirme kodu TTP399) adlı yeni bir ilaçta.
2025 itibarıyla Faz-3 aşamasına ulaşmış durumda ve gelecekte biz tip-1 diyabetliler için ağızdan alınan ilk güvenli destek ilaçlarından biri olmaya aday.
Bu arada benzer birçok ilaç çalışması da devam ediyor elbette. Ancak Cadisegliatin bugün için en “güncel + güçlü” aday.
🔬 Cadisegliatin Nedir?
Cadisegliatin, karaciğere özgü glukokinaz aktivatörü (İngilizcesi hepatic-selective glucokinase activator).
Kısaca şöyle çalışıyor:
- Karaciğer, kandaki fazla şekeri algılayan ve depolayan bir organ.
- Tip-1 diyabetli kişilerde bu mekanizma da yavaşlar.
- Cadisegliatin, karaciğerin bu “şeker sensörünü” yeniden aktifleştirerek şekeri daha dengeli bir biçimde depolamasını sağlar.
Sonuç olarak:
- Kan şekeri yükseldiğinde karaciğer fazla şekeri depoluyor,
- Şeker düştüğündeyse karaciğer daha hassas davranıyor,
- Böylece hipoglisemi riski azalıyor ve kan şekeri dalgalanmaları hafifliyor.
🧭 İlacın Geliştirme Geçmişi
🧪 2010-2014: Molekül, ABD merkezli vTv Therapeutics firması tarafından geliştirildi.
O dönemde karaciğer-seçici glukokinaz aktivatörleri, Tip-2 diyabet ve obezite için inceleniyordu.
🔬 2015: vTv, Cadisegliatin’i tip-1 diyabet için test etmeye başladı.Çünkü bu molekül diğerlerinden farklı olarak sadece karaciğerde çalışıyor, kas ve pankreası etkilemiyordu.
🤝 2017-2019: JDRF tip-1 diyabet fonu (JDRF’in yatırım kolu) bu çalışmaya finansal destek sağladı.
Bu tip-1 diyabet alanındaki ilk büyük “insülin dışı tedavi” yatırımı oldu.
📅 2021: ABD FDA, Cadisegliatin’e “Breakthrough Therapy Designation” (Atılım Tedavisi Statüsü) verdi.
Bu sınıflama tip-1 diyabet için geliştirilen ilaçlarda çok nadirdir ve ilacın umut verici sonuçlar gösterdiğini ifade eder.
🧪 Klinik Çalışmaların Geçmişi
⚗️ Faz-1 (2014–2016)
- Amaç: İlacın güvenliği, doz toleransı ve vücutta nasıl işlendiğini (farmakokinetiğini) belirlemek.
- Katılımcılar: 60 sağlıklı gönüllü.
- Sonuç: İlaç güvenli bulundu; karaciğer enzimlerinde anlamlı değişim olmadı.
⚙️ Faz-2 – SimpliciT1 (2019–2021)
- Katılımcılar: 85 tip-1 diyabetli yetişkin.
- Süre: 12 hafta.
- Tedavi: Günlük 1 tablet (200 mg Cadisegliatin) insülin tedavisine ek olarak verildi.
Sonuçlar (ADA 2021 & Diabetes Care, 2022):
- HbA1c ortalama %0,36 düştü (p < 0,001).
- Hipoglisemi oranı %40 azaldı.
- Ketoasidoz (DKA) veya karaciğer toksisitesi saptanmadı.
- Günlük insülin ihtiyacı %11 azaldı.
Bu sonuçlar Cadisegliatin’i tip-1 diyabette insülinle birlikte kullanılabilecek ilk “karaciğer odaklı” oral tedavi adayı haline getirdi.
🧪 Faz-3 – CATT1 Çalışması (2025–2027)
- Başlangıç: 7 Ağustos 2025 (ilk katılımcı randomize edildi).
- Süre: 26 hafta.
- Katılımcı sayısı: Yaklaşık 400 yetişkin.
- Tasarım: Plasebo kontrollü, çift kör.
Hedefler:
- Orta ve ciddi hipoglisemi oranlarını azaltmak (≤ 54 mg/dL),
- Günlük kan şekeri dengesini artırmak (Time in Range oranını yükseltmek).
Katılımcı özellikleri:
- En az 5 yıldır tip-1 diyabetli,
- HbA1c ≤ %9,5,
- Son 3 ayda en az 1 ciddi hipoglisemi yaşamış,
- CGM (sürekli glikoz ölçüm sensörü) kullanan bireyler,
- Loop veya otomatik insülin sistemleri hariç (kalem veya pompa serbest).
Araştırma ekibi:
- Sponsor: vTv Therapeutics
- Ortak kurum: North Carolina Üniversitesi (UNC School of Medicine)
- Baş araştırmacı: Dr. Klara Klein (Endokrinolog)
- Bilimsel destek: JDRF Tip-1 Diyabet Fonu
🧭 Cadisegliatin’in Kilometre Taşları
- 2014: İlk Faz-1 güvenlik denemesi başladı.
- 2017: JDRF Tip-1 Diyabet Fonu projeye yatırım yaptı.
- 2019: Faz-2 SimpliciT1 çalışması başlatıldı.
- 2021 Haziran: Faz-2 sonuçları ADA 2021’de sunuldu.
- 2021 Temmuz: FDA “Breakthrough Therapy” statüsü verdi.
- 2023: Faz-3 hazırlıkları ve regülasyon toplantıları tamamlandı.
- 2025 Ağustos: Faz-3 CATT1 başladı (ilk katılımcı randomize edildi).
- 2027 (Beklenen): Faz-3 sonuçları yayımlanacak ve FDA’ya ruhsat başvurusu yapılacak.
💡 Bu Araştırma Neden Önemli?
Cadisegliatin, insülinin yerini almaz, onunla birlikte çalışır.
Amaç, insülinin etkisini destekleyip vücudu zorlamadan daha dengeli bir kan şekeri kontrolü sağlamaktır.
Karaciğer dışında etkili olmadığı için:
- Hipoglisemi riski düşüktür,
- Kilo artışı yapmaz,
- DKA riski görülmemiştir.
Bu özellikleriyle Cadisegliatin tip-1 diyabette en güvenli ve uygulanabilir “oral yardımcı tedavi” adaylarından biri olarak öne çıkıyor.
💬Özetle
Cadisegliatin, tip-1 diyabet tedavisinde “insülin + ağızdan alınan destek ilaç” döneminin başlangıcını temsil ediyor.
Faz-3 sonuçları beklenildiği gibi olursa, 2027’den itibaren diyabet tedavisinde insüline yardımcı ilk karaciğer odaklı oral ilaç olarak onay alabilir.
📚 Kaynaklar
1️⃣ ClinicalTrials.gov – CATT1 Faz-3 Çalışması (NCT06334133)
2️⃣ vTv Therapeutics – Basın Bülteni (7 Ağustos 2025)
3️⃣ Diabetes Care (2022) – SimpliciT1 Faz-2 Sonuçları
4️⃣ ADA 2021 Kongresi – SimpliciT1 Sunumu
5️⃣ JDRF T1D Fund – Yatırım Duyurusu (2019)
6️⃣ UNC School of Medicine – Araştırma Güncellemesi (2025)
