Koronavirüs İnfeksiyonu (Covid-19) Salgını Önerileri / Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği

İlk kez Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan koronavirüs infeksiyonu (COVİD-19), başta Avrupa ve İran ülkeleri olmak üzere tüm dünyaya yayılmış, ülkemizde de 10 Mart 2020’de ilk vaka görülmüştür ve vaka sayısı hızla artmaktadır. Koronavirüs infeksiyonunun diyabet, kalp, akciğer ve böbrek hastalığı gibi kronik hastalıklarda ve bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda daha kötü seyrettiğine dair veriler mevcuttur. Bulaşıcılığı çok yüksek olan bu infeksiyondan korunmak ve yayılmasını önlemek için Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği olarak tüm hastalarımız ve alanımızı ilgilendiren gruplarda genel önerilerimiz şunlardır:

1. Ellerinizi sık sık, su ve sabunla en az 20 saniye boyunca ovarak yıkayın.
2. Soğuk algınlığı belirtileri gösteren kişilerden en az 1 metre (4-5 adım) uzakta durun.
3. Öksürme ve hapşırma sırasında tek kullanımlık mendil kullanın, yanınızda mendil yoksa dirseğinizin iç kısmını kullanın.
4. Tokalaşma, sarılma ve öpüşme gibi sosyal aktivitelerden uzak durun.
5. Kirli ellerinizle yüzünüze, gözlerinize ve burnunuza dokunmayın.
6. Soğuk algınlığı belirtileriniz varsa kronik hastalığı olanlardan ve yaşlılardan uzak durun, maske takmadan dışarı çıkmayın.
7. Acil bir durum olmadıkça seyahatlerinizi iptal edin, mümkünse yurt dışına çıkmayın.
8. Yurt dışından dönünce ilk 14 günü evde geçirin. Dönüşte ziyaretçi kabul etmeyin. Mümkünse birlikte yaşadığınız kişilerden ayrı bir odada kalın. Evin ortak alanlarında maske kullanın. Mümkünse ortak tuvalet, banyo ve lavabo kullanmayın ve eşyalarınızı ayırın.
9. Bulunduğunuz ortamları sık sık havalandırın.
10. Kıyafetlerinizi en az 60 derecede normal deterjanla yıkayın.
11. Kapı kolları, lavabo gibi yüzeyleri sık sık temizleyin.
12. Havlu gibi eşyalarınızı başkalarıyla ortak kullanmayın.
13. Dengeli beslenin, bol su için, düzenli ve yeterli uyuyun.
14. Düşmeyen ateş, kuru öksürük, nefes darlığı ve solunum sıkıntınız varsa hemen Sağlık Bakanlığı Danışma Hattı olan SABİM 184 destek hattını arayın.
15. Tüm hastalarımız ve endokrin sorunu olan tüm gebeler, hastalığınız ile ilgili hekimleriniz tarafından yapılmış olan tüm uyarılara uymalı, ilaçlarınızı düzenli almalısınız. Acil bir durum olmadığı sürece rutin kontrollerinizi erteleyin, sağlık kuruluşlarına başvurmayın. Hastalığınız ile ilgili acil bir durum olduğunu düşünüyorsanız sağlık kuruluşlarına veya hekiminize öncelikle telefonla ulaşın, hekiminiz sizi yönlendirecektir. Endokrin sorunu olan gebe hastalarımız rutin kontrolleriniz için sağlık kuruluşlarına gelmeden önce hekiminizi arayın.

16. Bu bilgilendirmenin yapıldığı tarih olan 20 Mart 2020’ye dek İbuprufen içerikli ateş düşürücü hariç, hiçbir ilacın hastalığı kötüleştirdiğine dair net bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle kullanmakta olduğunuz ilaçlarınızı kesmeyin. Yeni gelişmeler olabilir, yetkililerin açıklamalarını lütfen takip edin.

Diyabetliler İçin

1. Yukarıdaki genel öneriler diyabetliler için de geçerlidir.
2. Randevu zamanınız gelmiş olsa bile rutin kontroller, diş tedavisi, gebelikte şeker yükleme testi gibi durumlar için sağlık kuruluşlarına başvurmayın.
3. Şekerinizi daha sık ölçüp takip edin. Yükselme ve düşme durumunda tedbir alın. Yeterince sıvı aldığınıza emin olun.
4. Şeker yüksekliği belirtileri hissediyorsanız, şekeriniz 300 mg/dL üzerinde sebat ediyorsa, genel durumunuz bozulduysa doktora gidebilirsiniz. Ancak eğer iletişim kurabildiğiniz bir hekim veya diyabet hemşiresi varsa önce ona danışın. Yüksek şeker durumunda şeker koması ihtimali için idrar keton testi yapmanız, gereksiz hastane başvurularını azaltarak yararlı olabilir.
5. Bu bilgilendirmenin yapıldığı tarih olan 20 Mart 2020’ye dek İbuprufen içerikli ateş düşürücü hariç, hiçbir ilacın hastalığı kötüleştirdiğine dair net bilgi bulunmamaktadır. Özellikle tansiyon ilaçlarınızı bu gerekçe ile kesmeyin. Yeni gelişmeler olabilir, yetkililerin açıklamalarını lütfen takip edin.
6. Koronavirus infeksiyonundan korunmak için herhangi bir destek ilaç tedavisi ve vitaminler işinize yaramayacaktır. Gereksiz ve zarar verebilecek bu tür uygulamalardan kaçının.
7. Evde kaldığınız sürede yeme düzenine ve hareketli olmaya dikkat edin. Ev içinde veya başkalarıyla temasınızın olmayacağı alanlarda adım sayınızı günde 5000’e tamamlamaya çalışın. Bu süreci kilo ve şeker kontrolünüze özen göstererek geçirmek için çaba sarf edin.
8. Kalp, böbrek ve akciğer hastalığı gibi eşlik eden sorunlarınız varsa ilgili kuruluşların önerilerini takip edin.

Devamını okumak için: http://temd.org.tr/haberler/143-hastalarimiz-icin-koronavirus-infeksiyonu-covid-salgini-onerileri linkine tıklayabilirsiniz.

COVID-19 / Kronik Yaşam Şekli Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi Neler Getirecek?

Covid-19 sebebiyle içişleri bakanlığının web sitesinde, https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi linkinde, sokağa çıkma yasağı ile ilgili ilk genelge yayınlanmış oldu.

Kronik yaşam şekilleri olan kişileri özellikle ilgilendirecek bölümü sizlerle paylaşıyorum.

“Genelgede 65 yaş ve üzeri ile bağışıklık sistemi düşük, ve kronik akciğer hastalığı, astım, KOAH, kalp/damar hastalığı, böbrek, hipertansiyon ve karaciğer hastalığı olanlar ile bağışıklık sistemini bozan ilaçları kullanan vatandaşlar 21 Mart saat 24.00’den sonra ikametlerinden dışarı çıkmaları, açık alanlarda, parklarda dolaşmaları ve toplu ulaşım araçları ile seyahat etmeleri  sınırlandırılarak sokağa çıkmalarını yasaklandı.

İhtiyaç olması halinde özellikle tek başına yaşayan ve ihtiyaçlarını karşılayacak yakını bulunmayan 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olan vatandaşlarımızın mağdur olmaması; temel ihtiyaçlarını karşılamak için vali/kaymakamların başkanlığında 65 yaş üstü Vefa Sosyal Destek Grubu oluşturulacak.”

Bu genelge çok hızlı ve detayları, cezaları, kuralları, kişilerin nasıl denetleneceği vurgulanmadan yayına alınmış hissi veriyor. Önümüzdeki günlerde tecrübe ederek ve izleyerek detaylarını hep birlikte öğreneceğiz.

Covid-19’un özellikle solunum sıkıntısı çeken kişilerdeki etkisi aşikar. Bu sebeple de özellikle bu detayı içeren kronik yaşam şekillerine yer verilmiş gibi geldi. Yoksa çölyak, diyabet gibi birçok kronik yaşam şekilleri de var. Ama bunlardan hiç söz edilmemiş.

Söz edilmesi gerekiyor mu bilmiyorum ama 13 Mart’ta yayınlanan farklı bir konudaki genelgede yine sadece kronik rahatsızlıklar denilmiş ve sonrasında da içinde diyabetin de olduğu kronik rahatsızlık listesini yayınlamışlar.

Peki bu genelgenin diyabetlileri de kapsadığını düşünürsek ne olacak? Dışarı çıkarsak ne uygulanacak? Ne yapılacak? Bunu kim, nasıl denetleyecek?

Bizler için birçok detay daha net değilken endişelenmeye, “Ne olacak şimdi?” demeye hiç yer yok. Dediğim gibi birkaç gün içinde konu netleşir.

Peki söz edilse bir şey değişecek mi?

Açıkçası bu genelgeler, ilgili kurumların yaptığı açıklamalar sadece havada kalıyor.

Kronik yaşam şekil/şekillerine sahip kişiler aktif olarak iş hayatındaysa ne olacak peki? Bir adım daha öteye gidelim; ailenin eve tek maaş getiren kişiyse! Ya da eve bir maaş dahi eksik girse hayatları zora girecekse!

Bu düşünceler uzayıp gider. Örnekler çoğaltılır.

Alınacak bu tarz kararlardan önce ülke insanlarımızın tüm hayat sorumluluklarının devamlılığının nasıl sağlanacağı masaya yatırılmalı. Sokağa çıkma yasağı getirilen kişilerin direkt hayatlarını etkileyecek olası konularına çözüm bulunmalı. Kimse bu çözümlerden bahsetmiyor. Sadece genelge yayınlıyorlar. Ve bu genelgelerden etkilenecek insanlar her zamanki gibi kendileriyle başbaşa bırakılıyor.

Özel sektörde, kamuda çalışanların durumu ise gittikçe sıkıntılı hale gidiyor.

Özel sektörde duyduğumuz kötü örnekler var maalesef. Ücretsiz ve zorunlu olarak izne çıkarılanlar. Yıllık izinlerinden düşülmek kaydı ile eve gönderilenler. Ya da kamu çalışanlarının yaşadığı zorluklar.

Özel sektörde harika örnekler de var. Çalıştığım şirket iyi örneklerin başında geliyordur. Biz yaklaşık iki hafta önce öncelikle ofislerimizde önlemler aldık. Ofisin girişine ve içeriye otomatik el dezenfektanları yerleştirdik. Birkaç şişe kolonya aldık. Ofis temizliği yapan kişilere etil alkolle temizlik yapmalarını, insan elinin değdiği her yerin hijyenine ekstra dikkat etmelerini rica ettik.

Birçok ekip arkadaşımın toplu taşıma kullanması ve uzun sürelerini toplu taşımada geçirmelerini dikkate aldık. Yazılım şirketi olunması sebebiyle de uzaktan, evden çalışmayı devreye aldık. İlk hafta evden çalışmamız bitti. İkinci haftaya geçtik. Belki üçüncü ve hatta daha uzun evden çalışabiliriz. Çünkü ne verimliliğimiz ne de motivasyonumuz düştü. Tek canımızı sıkan ülkemiz ve dünyanın genel durumu.

Umarım sadece genelge yayınlanmaz ve daha insana değen çözümler üretilir. Ütopik bir dilek ve istek ama kim bilir, belki tutar…

Bilgilendirme: Reçetesiz İlaç ve İnsülin Pompası Sarf Malzemelerinin Alımı

Herkese Merhaba,

Elimden geldiğince gündemi takip etmeye ve yakın iletişimim olduğu yetkililerden bilgi aldıkça da sizleri bilgilendirmeye çalışıyorum.

Korona Virüsü Sebebiyle Reçetesiz İlaç Alınabilecek! ve Korona Virüsü Sebebiyle İnsülin Pompası Kullanıcılarına Bilgilendirme başlıklı yazılarda haber alır almaz paylaştığım detaylara ulaşabilirsiniz.

Dünya ve ülke olarak bilmediğimiz, daha önce tecrübe etmediğimiz konuları yaşıyoruz. Her kurum her firma elinden geleni yapma çabasında. Bu süreçte ben de endişeliyim elbette. Ancak bu endişem çok da yüksek dozda değil.

Bireysel önlemlerimi alıyorum. Bazı takviyeler kullanıyorum. Eve uzaktan ateş ölçer dahi aldım. Elimi çılgınlarca yıkamıyorum ama temaslar sonrasında, eve geldiğimde mutlaka iyice yıkıyorum.

Neyse. Lütfen panik yapmadan, bireysel önlemlerinizi maksimum düzeyde alın.

Reçetesiz İlaç Alımı

Ben İstanbul’da, Göktürk’te yaşıyorum. Burada birkaç eczaneye özellikle bugün sordum.

“Tip-1 diyabetli olduğumu, reçetesiz olarak raporlu olan insülin, kan şekeri ölçüm çubuğu vs alabiliyor muyum?” diye sordum. “Genelge gereği vermek zorundayız. Vermemek gibi şansımız zaten yok.” En önemli detay alınacak ilaçların raporlu olması önemli.

Reçetesiz İnsülin Pompası Sarf Malzeme Alımı

Bu konu da tıpkı ilaç alımındaki gibi geçerli. Hangi firmanın insülin pompasını kullanıyorsanız, ilgili medikal bayi ile iletişime geçip sarf malzemelerinizi alabilirsiniz.

Mesela bugün,Medtronic’in bayilerinden 6K Medikal ile görüştüm. Sadece 1 aylık set ve rezervuar alımını reçetesiz alabileceğim söylendi.

Kısa bir bilgi giriyorum araya: Medtronic ile ilgili sosyal medyada çok yorum geliyor. 6mm, 9mm setlerle ilgili yaşanan sorundan herkes muzdarip olduğunu söylüyor. Açıkçası bu konuda herhangi bir bilgim bulunmuyor. Ama eminim ki Medtronic bu konuya tüm hassasiyetle yaklaşıyordur.

Peki Bazı Eczaneler ve Medikal Bayiler Neden “Biz Yapamıyoruz! Bilmiyoruz!” Diyor Olabilirler

Hem eczanelerde hem de medikallerde reçeteler Medula sistemine işlenirken reçete üzerindeki bazı veriler bu sisteme işleniyor. Ancak Korona Virüsü sebebiyle alınan kararın bu detayları hızlı bir şekilde ne medikallere ne de eczanelerin tamamına inmemiş anlaşılan.

Hatta rapor süresi dolan ve dolmaya yakın kişilere; “Raporun dolmak üzere. Raporunu yenile gel.” diyen eczaneler ve medikaller de oluyor. Ancak raporların süresi dolsa veya dolacak da olsa raporların süresi Haziran 2020’ye kadar açıklanan genelge gereği uzatıldı.

Ne Yapmalı? Ne Yapmamalı?

Eczane veya medikaller konuyu bilmiyorsa genelgeyi gösterin. Medikallerde sorun yaşarsanız insülin pompanızın ana firmasını arayın.

Ama bu sıkıntılı günlerde, mümkün olduğunca, hastaneler ve aile hekimliklerine gidip kendinizi zorlamayın derim.

Umarım daha sıkıntılı günler yaşamaz ve hızlıca bu süreçleri de atlatırız.

Korona Virüsü Sebebiyle İnsülin Pompası Kullanıcılarına Bilgilendirme

Korona Virüsü Sebebiyle Reçetesiz İlaç Alınabilecek! yazımızı sizlerle birkaç gün önce paylaşmıştım.

Hafta sonu eczaneye gittiğimde bu konuda bir genelgenin kendilerine ulaştığını ancak Medula sisteminin Pazartesi günü yani bugün güncelleneceğini belirtip uygulayacaklarını belirttiler.

İnsülin pompası kullanıcıları için de bir çözüm geldi. 

Yine rapor ile aldığımız insülin pompası set ve rezervuarları için hastane veya aile hekimliğine gitmeden alım yapılabilecek.

İletişimde olduğumuz bayi ile görüşerek, reçetesiz ve sadece 1 aylık olarak set ve rezervuar alabileceğiz.

Bu süreçte ben de bir uyarı yapmak isterim ki; lütfen ama lütfen hastane, aile hekimlikleri gibi insan yoğunluğunun fazla olduğu yerlere gitmeyin. Kontrol zamanınız gelse bile öteleyin. Tabiki riskli bir durumunuz yoksa.

Korona Virüsü Sebebiyle Reçetesiz İlaç Alınabilecek!

Korona Virüsü sebebiyle; biz tip-1 diyabetliler gibi kronik yaşam şekli olanların raporlu ilaçlarına daha kolay ulaşmaları için çözüm üretilmiş.

SGK’nın “Korona Virüsü salgınan karşı alınan tedbirler” olarak belirttiği bir konu.

SGK her ne kadar tam olarak altyapıyı kurgulamasa da haftaya bu sistemin hayata geçeceği belirtilmiş. Muhtemelen Pazartesi günü tüm kanallardan açıklama yapılacaktır. Eczanelerin bu konuyla şu anda haberinin olmaması da bu sebeple normal.

Raporlu olarak alınan tüm ilaçlar, eczanelerden ve reçetesiz alınabilecek.

Aynı zamanda ilaç raporları, süreleri dolsa dahi, Haziran 2020’nin sonuna kadar uzatılmış. Dolayısıyla ilaç raporu yenilemesi gelen kişiler, yenilemek için hastaneye gitmeye gerek duyacaklarsa, bu bilgiyi dikkate alsınlar. İlaç raporu yenileme döneminiz gelmişse SGK otomatik olarak Haziran 2020’ye kadar uzatacak.

Bu durum insulin pompası sarf malzemeleri gibi detayları da içeriyor mu bilemiyorum ama biraz zaman geçtikçe süreç daha da netleşecektir.

Aşağıda sizlerle genelgeyi paylaşıyorum.