HbA1c Testi Hakkında Bölüm-1

HbA1c Testi Hakkında Bölüm-1

HbA1c Testi İle Ne Test Edilmektedir?

HbA1c testi son 2-3 ayda kandaki ortalama glukoz miktarını değerlendirir. Bunu, glukozile hemoglobin A1c denilen hemoglobin türevinin konsantrasyonunu ölçerek değerlendirme yapar.

Bu test diyabet (Şeker Hastası) tanısı konmuş bir kişide tedaviyi takip etmekte kullanılır. Zaman içerisinde glukoz düzeylerinin tedavi ile ne derece kontrol edilebildiğini değerlendirmeye yardımcı olur. Bazı kişilerde bu test diyabet ve diyabet öncesi taramaları ve tanısı için kullanılabilir. 2010’da Amerikan Diyabet Birliği (American Diabetes Association [ADA]) tarafından yayınlanan klinik kılavuzlarda diyabet tarama ve tanısında kullanılmak üzere HbA1c testinin açlık plazma glukoz ve oral glukoz tolerans testine eklenebileceği belirtilmiştir.

Diyabet hastalarının HbA1c düzeyleri % 7’nin altında tutulması önerilmektedir. Bu öneri hâlâ doğru olmasına rağmen on yılı aşkın süredir HbA1c testini ve bildirimini standardize etme ve iyileştirmeye yönelik ulusal ve uluslararası çabalar 2007’de ADA, Avrupa Diyabet Çalışması Derneği (European Association for the Study of Diabetes) Uluslararası Klinik Kimya ve Laboratuvar Tıbbı Federasyonu [IFCC]) ve Uluslararası Diyabet Federasyonunun (International Diabetes Federation) bir uzlaşı bildirgesini yayınlamalarına yol açmıştır.

Ortak bildirge ve son zamanlarda tamamlanmış ADAG (HbA1c türevi ortalama glukoz [HbA1c-Derived Average Glucose] çalışması, kan glukoz konsantrasyonlarıyla, HbA1c arasındaki ilişkiyi ayrıntılı olarak incelemiş ve HbA1c’nin dünya ölçeğinde üç şekilde rapor edilmesi önerisini ortaya atmıştır:

• Yüzde  olarak (Ulusal Glikohemoglobin Standardizasyon Programı ( National Glycohemoglobin Standardization Program [NGSP])
• IFCC  birimleri (mmol/mol)
• ADAG   çalışmasına göre tahmini ortalama glukoz düzeyi (eAG) baz alınarak geliştirilmiş formüle dayanan mg/dl veya mmol/l birimleri cinsinden

Bu durum diyabet hastası ve doktoru için HbA1c sonuçlarının olasılıkla hem görmeye alıştıkları yüzde cinsinden hem de evlerde kullanılan şeker takip cihazları ve laboratuvarlar tarafından bildirilen değerler ve birimler (mg/dl) cinsinden ifade edilmesi anlamı taşımaktadır.

HbA1c Nasıl Kullanılır?

Diyabetlilerde zamana yayılı kan glukoz kontrolünü takip için HbA1c testi ve eAG hesaplaması kullanılır. Diyabet hastalarının amacı kan glukoz seviyelerini mümkün olduğu kadar normale yakın düzeylerde tutmaktır. Böylece kronik olarak yüksek glukoz düzeylerinin böbrekler, gözler, kalp-damar sistemi ve sinirler gibi organlara vereceği ilerleyici hasar gibi komplikasyonların minimal düzeye indirilmesine yardımcı olunur. HbA1c testi ve eAG sonucu son birkaç ay içindeki ortalama kan glukozunun bir panoramasını verir. Diyabetinizi kontrol altına almak için uyguladığınız önlemlerin başarılı olup olmadığı veya düzeltilmesi gerektiği konusunda doktorunuz ve sizin bilgi sahibi olmanıza yardımcı olabilir.

HbA1c testi sıklıkla yeni tanı konmuş diyabetlilerin kontrol altına alınamamış kan glukoz düzeylerinin ne kadar yükseldiğini belirlemelerine yardımcı olur. Kontrol sağlanırken ve daha sonra iyi kontrol düzeyinin sağlandığını doğrulamak için yılda birkaç kez HbA1c testi istenebilir.

HbA1c testi diyabet için tarama veya tanı amacı ile kullanılır. Fakat HbA1c testi gebelerde, yakın zamanda aşırı kanaması olanlarda veya kan transfüzyonu yapılanlarda, kronik böbrek veya karaciğer hastalığı olanlarda, demir eksikliği anemisi, vitamin B12 anemisi ve hemoglobinopati gibi kan hastalığı olanlarda tanı amacı ile kullanılmamalıdır. Bu durumlar için açlık plazma glukoz veya oral glukoz tolerans testi tarama veya tanı amaçlı kullanılabilir. Ayrıca tanı veya tarama amaçlı kullanılacak HbA1c testleri sadece kabul ve standardize edilmiş laboratuvar metodlarından biri ile çalışılmalıdır. Halihazırda, hasta başı testleri (doktor muayehanesinde veya hasta başında kullanılan) ürettikleri sonuçlar açısından çok değişken olduklarından tanı amacı ile kullanılmamalıdır. Sadece tedaviyi takip etmek amacı ile kullanılabilir.